Ülkemiz hem zeytin ağacı sayısıyla, hem de zeytin çeşitleriyle tam bir cennet. Uluslararası Zeytin Enstitüsü’nün açıklamalarına göre, Türkiye 170 milyonu aşkın zeytin ağacıyla İspanya’nın ardından dünyada ikinci sırada. Coğrafi koşullarımız, iklimimiz bu harika ağacın yetişmesine olanak sağladığı için çok şanslıyız. Zeytin ve zeytinyağı tüketiminde ise bu zenginliğimizin hakkını ne yazık ki veremiyoruz. Sizler için zeytin çeşitleri ve özelliklerini derledik, kendi damak zevkinize uygun pek çok tür olduğuna eminiz. Henüz denemediğiniz türler varsa, belki aşağıdakiler arasından seçebilirsiniz. Hatta kendi zeytininizi kendiniz yapmak isterseniz, tariflerimize de bu yazımızdan ulaşabilirsiniz.
Zeytin, büyük küçük herkesin sevdiği bir besin. Daha sütten yeni kesilmiş bebeklerin bile genellikle tadını alır almaz bayıldıkları zeytinin yer almadığı sofra neredeyse yoktur. Üstelik ülkemizde seçeneğimiz çok. Türkiye’de zeytin çeşitleri 50’nin üzerinde. En popüler sofralık zeytinlerimiz; Gemlik zeytini, Ayvalık zeytini (Edremit zeytini), Memecik zeytini, Çekişti zeytin (çekişli zeytin), Domat zeytinidir.
Gelin zeytin çeşitlerimizi daha yakından tanıyalım:
Yörelere Göre Zeytin Çeşitleri
Gemlik Zeytini
Ülkemizde üretilen zeytin fidanlarının %80’ine yakını Gemlik zeytin çeşidi fidanlarıdır. Bu nedenle zeytinciliğin yapıldığı tüm yörelerimizde rastlanır. Zeytin çeşitleri arasında kolayca ayırt edilir. Zeytinler koyu siyah renktedir ve orta büyüklüktedir. En belirgin özelliği çekirdeğin etten kolay ayrılmasıdır. Dünyanın da en iyi salamuralık zeytinlerinden birisidir.
Ayvalık (Edremit) Zeytini
Başta Ayvalık olmak üzere, Ege ve Körfez bölgesi, Çanakkale’nin yanı sıra, Antalya, Adana, Mersin, Kahramanmaraş ve Mardin’de yetişir. Ülkemizin en iyi zeytin çeşitlerinden olan Ayvalık zeytini orta büyüklüktedir. Ağacı çok verimlidir. Siyah zeytini “sele tipi” zeytindir.
Memecik Zeytini
Güney Ege Bölgesi’nden yayılan Memecik zeytini, asimetrik oval yapısı ve meyve ucundaki hafif bükümü ile kolayca ayırt edilebilir. Muğla, İzmir, Aydın, Manisa, Denizli başta olmak üzere, Antalya, Sinop, Kahramanmaraş ve Kastamonu’ya kadar geniş bir coğrafyada yetişir.
Zeytin çeşitleri arasından Memecik zeytini Ege Bölgesi ağaç varlığının %50’sinden fazlasını, toplam ağaç varlığımızın %45,5’ini oluşturur. Yağlık ve yeşil sofralık olarak değerlendirilir. Kalite yönünden Ayvalık çeşidinden sonra gelir. Meyveleri iri ve bol etlidir.
Çekişte Zeytin
İzmir’in Kiraz, Torbalı ve Ödemiş ilçeleri, Aydın’ın Nazilli, Sultanhisar ve Yenipazar ilçelerinde yetişen 1,3 milyon ağaç sayısı ile toplam zeytin ağacı sayısının %1,5’ini oluşturur. Genelde yetiştirildiği yerlerde yeşil kırma zeytin olarak değerlendirilir.
Domat Zeytini
Zeytin çeşitleri arasında belki de en değişiği Domat Zeytinidir. Manisa’nın Akhisar, Turgutlu, Saruhanlı, İzmir’in Merkez, Kemalpaşa, Selçuk, Aydın’ın Merkez, Söke, Karacasu, Kuyucuk ilçelerinde yetişir. Meyveleri iri, çekirdekleri orta büyüklükte olup etten kolay ayrılır ve % 20,6 yağ içerir. Yeşil sofralık ve özellikle dolgu zeytini olarak değerlendirilir. Meyvelerin çekirdekleri çıkarılıp çekirdek boşluğuna biber, havuç, badem vs. doldurularak “Dolgulu Zeytin” şeklinde işlenir.
Ayrıca bu zeytin çeşitlerimizin yanı sıra, Güneydoğu Anadolu bölgesinde, başta Kilis yağlık zeytini ve Nizip yağlık zeytini olmak üzere pek çok çeşidimiz daha yer almaktadır.
Zeytin çeşitlerinden hangisini tercih ederseniz edin, bol bol tüketmeyi ihmal etmeyin. Doğanın sunduğu bu nimetin faydalarından hakkını vererek yararlanın. Zeytinin faydaları hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak isterseniz ilgili yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
Kaynakça:
